مظاهری: روسیه در روابط با ایران فاقد نگرش استراتژیک است/ در صورت عادی شدن روابط ایران و آمریکا روس‌ها بیشتر ضرر خواهند کرد

دکتر محمد مهدی مظاهری تحلیلگر مسائل بین الملل در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به تلاش آمریکا برای جلب موافقت اعضای شورای امنیت در تصویب قطعنامه علیه ایران، گفت: دیدار دبیر عالی شورای امنیت ملی از مسکو در حالی انجام گرفت که آمریکا به رغم مخالفت های جهانی با سیاست یکجانبه گرایانه خود در خاور میانه ، همچنان در پی کسب موافقت اعضای اصلی شورای امنیت برای تصویب قطعنامه ای ضد ایران است. این درحالی است که روسیه به همراه چین مخالف تحریم های گسترده اقتصادی علیه ایران است

وی در تحلیلی با عنوان تهران- مسکو؛ خطاهای استراتژیک اظهار داشت: از دید مقامات مسکو تحریم های سخت علیه ایران شرایط دشواری را برای کشورهای اروپایی و ژاپن بوجود خواهد آورد، ضمن آنکه تصویب چنین قطعنامه ای ممکن است مقامات ایرانی را به واکنش و اقدام موثر وادار سازد.

"اول : خروج ایران از روند مذاکره با کشورهای 1+5 و دوم: بازنگری در سیاست های خویش در مناقشه خاور میانه وحضور فعال برای  تاثیر گذاری در سیاست های منطقه ای لبنان و سوریه، از سوی دیگر کارشناسان مسائل منطقه دلایل موضع گیرهای اخیر مسکو واصرار این کشور بر باز بودن روند مذاکرات با ایران و پرهیز از اعمال تحریم های گسترده را فراتراز مسائل صرف اقتصادی ارزیابی می کنند در واقع پیشرفت منظم روابط تهران ومسکو در دهه گذشته به مجموعه ای پیچیده ازتحولات ژئوپولیتیکی بر می گردد."

عدم توانمندی در رقابت پایاپای نظامی باعث شده که مسکو به گسترش روابط با آمریکا به عنوان عامل مهم برای کنترل معاهدات تسلیحاتی نگاه کند

این کارشناس خاطرنشان کرد: تحریم های اعمالی آمریکا علیه ایران بعد از دهه 80 و تداوم تنش با جهان غرب و تمایل مسکو برای احیای نفوذ سنتی خویش در خاور میانه مولفه های تاثیر گذار در گسترش روابط فیمابین بوده است.
عامل دیگری که در آن مقطع زمانی عامل حیاتی برای همگرایی دو کشور بود نیازهای متقابل و تحولات منطقه ای بود.

"از این رو ایران بعد از جنگ تحمیلی برای بازسازی توانمندی های اقتصادی و دفاعی خویش به دنبال منبع قابل اعتماد می گشت و روسیه نیز بصورت آشکارا صادرات تسلیحات را یکی از اولویت های سیاست خارجی خویش درمنطقه اعلام کرده بود."

مظاهری بیان اینکه به رغم تماس روس ها مبنی بر گسترش روابط همه جانبه با ایران، بنظر می رسد که مقامات روسی در اتخاذ مواضع قاطع و تشکیل بلوک قدرتمند برای مقابله با سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا در منطقه با شک و تردیدهایی مواجه هستند، تصریح کرد: اگرچه روس ها صریحا اعلام می دارند با گزینه تحریم های گسترده موافق نیستند و خواستار مستثنی  نمودن نیروگاه بوشهر و برخی قراردادهای اقتصادی منعقده با ایران نشدند، ولی در اصل قضیه و اعمال فشار بر ایران برای تعلیق غنی سازی اورانیوم با آمریکایی ها موافقت اصولی دارند.

وی افزود: البته الزاماتی وجود دارد که مانع از همگرایی بیشتر تهران و مسکو شده است: اول اینکه آمریکا در صورت گرایش بیشتر مسکو به تهران و حمایت از مواضع اصولی آن در شورای امنیت می تواند عضویت این کشور را در سازمان تجارت جهانی با مشکل جدی روبرو سازد. دوم اینکه نفوذ گسترده غرب در حوزه حیات خلوت روس ها می تواند منافع راهبردی این کشور را باخطرات جدی تر مواجه سازد. سوم اینکه به رغم تلاش های مسکو برای احیای اقتصاد نابسامان خویش، تورم و فساد اداری بر پیچیدگی های اوضاع اقتصادی این کشور افزوده است.

اولویت پوتین در سیاست خارجی بهبود روابط با آمریکااست زیرا برهم خوردن روابط واشنگتن- مسکو هزینه های سنگینی را برای دولتمردان کرملین در برخواهد داشت

مظاهری گفت: از این رو روس ها برای بازسازی اقتصادی خویش نیازمند سرمایه گذاری عظیم شرکت های غربی هستند. عدم توانمندی در رقابت پایاپای نظامی باعث شده که مسکو به گسترش روابط با آمریکا به عنوان عامل مهم برای کنترل معاهدات تسلیحاتی نگاه کند. به هر حال به رغم موضع گیری های بعضا متعارض روسیه در نوع روابط با تهران و واشنگتن، بنظر می رسد که اولویت پوتین در سیاست خارجی بهبود روابط با آمریکا باشد. چرا که برهم خوردن روابط واشنگتن- مسکو هزینه های سنگینی را برای دولتمردان کرملین در برخواهد داشت.

این کارشناس مسائل بین المللی خاطرنشان کرد: علاوه بر متغیر تاثیر گذار منفی (آمریکا) بر روابط تهران و مسکو، اهداف دو کشور در چندین زمینه کلیدی نا همگون است. از جمله توسعه منابع نفتی و گازی در حوزه دریایی خزر، بطوریکه دیپلمات های ایران و روسیه به رغم برگزاری نشست های مشترک برای تعیین رژیم حقوقی دریای خزر و تعیین مسیرهای بین المللی برای انتقال انرژی به بازارهای جهانی با هم دیگر اختلاف نظر عمیقی دارند. علاوه بر این حضور قدرتمند روسیه در بازار نفت جهانی و تمایل ذاتی این کشور برای افزایش تولید و انحصار بازار انرژی اروپا بر دشواری های روابط فیمابین می افزاید.

اگرچه روس ها صریحا اعلام می دارند با گزینه تحریم های گسترده موافق نیستند ولی در اصل تحریم و اعمال فشار بر ایران برای تعلیق غنی سازی اورانیوم با آمریکایی ها موافقت اصولی دارند

مظاهری یادآور شد: از نظر بسیاری از تحلیل گران مسائل سیاسی همکاری مشترک دو کشور می توانست، ضمن نفی جهان تک قطبی از سوی امریکا، توازن منطقه را نیز به نفع دو کشور تغییر دهد.
ولی بازی دو سویه روس ها با ( آمریکا وایران) و موضع گیری های محافظه کارانه آنان نسبت به فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران مانع از اتخاذ رویکرد مشترک شده است.
وی افزود: بطوریکه تصمیم گیری های مبهم روس ها منافع آنرا در راستای سیاست های آمریکا و سه کشور بزرگ اروپایی قرار داده است، نکته آخر اینکه روس ها در روابط با ایران فاقد نگرش استراتژیک هستند و بیشتر بر منافع زودگذر اقتصادی تکیه دارند. از این رو درصورت تغییر جهت گیری های سیاسی ایران در منطقه و عادی شدن روابط با آمریکا بیشترین ضرر را خواهند دید.